Liszkowo XIX w.

Historia

Dwór z XIX w. Liszkowo było własnością dziedziczną Jakuba Niemojewskiego (brat Jana z Niemojewa). W 1565 r. zawarta została tu unia kalwinów kujawskich z braćmi czeskimi. Klucz majątków w Liszkowie w 2 poł. XIX w. posiadał powierzchnię 4696 mórg do którego należały folwarki: Wola, Budziaki, Wiesenvorwerk; Liszkowskie olędry (niem. Bergbruch). W tym czasie w Liszkowie funkcjonowała gorzelnia której właścicielem był J. Hoppe. W poł. XIX w. w Liszkowie było 17 domów, 227 mieszkańców, w tym 99 ewangelików i 178 katolików. W ogólnej liczbie mieszkańców było 113 analfabetów. Ok. 1925 r. we wsi mieszkały 524 osoby. Pierwszym właścicielem z rodziny Schwarzów był w latach 1884 – 1900 Heinrich Schwarz. Następnie w latach 1907 – 1916 majątek należał do Ferdinanda Schwarza. Po nim odziedziczył Liszkowo jego syn Henryk (1917 – 1921). W latach 1921 – 1931 dobra przejściowo należały początkowo do Skarbu Państwa Pruskiego, następnie do Skarbu Państwa Polskiego. Od 1932 r. do 1943 r. Liszkowo wraz z pałacem przejęła ponownie rodzina Schwarzów. Majątek liczył 1256ha. Właścicielką dóbr była Małgorzata von Schwarz i jej syn Ernest. Ok. 1936 r. pałac został częściowo spalony, odbudowano go w całości przed 1939 r., jednak już bez ozdobnych wież, widocznych na zdjęciu. W 1946 r. Liszkowo przeszło na własność Skarbu Państwa Polskiego. Przebudowano wnętrze pałacu adoptując go na mieszkania dla 10 rodzin, które zostały wykwaterowane w 1950 r. W latach 70-tych pałac służył jako dom kolonijny Huty Irena w Inowrocławiu. Później pozostawiony bez dozoru, zaczął popadać w ruinę i w 1986 r. został rozebrany.

Za zdjęcie archiwalne serdecznie dziękujemy państwu Irenie i Eugeniuszowi Adamskim ze Złotnik Kujawskich.

Monumentalny pałac neoklasycystyczny, wybudowany na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty mansardowym dachem. W osi wejściowej, od zachodu, istniał portyk kolumnowy w wielkim porządku podtrzymujący balkon. W fasadzie (od str. wschodniej) centralnie umieszczony 6-kolumnowy portyk dźwigający balkon. Nad nim niewielka dwuosiowa facjatka, a po jej bokach dwie lukarny. Po bokach korpusu znajdowały się dwie 4-kondygnacyjne wieżyczki nakryte szpiczastymi hełmami. Rozebrany na materiały budowlane w latach 80-tych XX w.

Park

Park z połowy XIX w. o bogatym i zróżnicowanym drzewostanie. Rośnie tu wiele okazów drzew, także o wymiarach zbliżonych do pomnikowych, oraz pomniki przyrody podlegające ścisłej ochronie – lipa drobnolistna o obw. w pierśnicy 380cm, grupa 13 lip drobnolistnych o obwodach powyżej 230cm, dwa dęby szypułkowe o obw. 330 i 350cm, dwie robinie grochodrzew o obw. 300 i 340cm, jesion wyniosły o obw. 260cm. W parku znajdowały się mogiły dawnych właścicieli, po których pozostały jedynie wgłębienia terenu.
Park ten (wg analizy SWOT Urzędu Gminy w Rojewie) podobno jest wpisany do rejestru parków zabytkowych.

tekst: Marek Kujawa

Źródło: www.polskiezabytki.pl